Ugryzł Cię kleszcz? Sprawdź, jakie choroby może przenosić i kiedy zgłosić się do lekarza
Sezon aktywności kleszczy w Polsce trwa od wczesnej wiosny aż do później jesieni – a w ostatnich latach, ze względu na zmiany klimatu, coraz częściej nawet przez cały rok. Te niepozorne pajęczaki mogą przenosić groźne choroby, które zbyt długo pozostające niezdiagnozowane, mogą prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, kardiologicznych i stawowych.
W Centrum Medycznym Anmed w Pabianicach przypominamy: po ugryzieniu przez kleszcza warto wiedzieć, na co zwracać uwagę i kiedy zgłosić się do lekarza. Szybka reakcja może zapobiec rozwojowi chorób odkleszczowych.
Jakie choroby przenoszą kleszcze w Polsce?
Najczęściej występujące choroby odkleszczowe to:
Borelioza z Lyme (choroba z Lyme)
To najczęściej diagnozowana choroba odkleszczowa w Polsce. Wywołuje ją bakteria Borrelia burgdorferi, a przenosi ją nawet co trzeci kleszcz w niektórych regionach kraju, w tym także w województwie łódzkim. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, w 2023 roku w Polsce potwierdzono ponad 24 000 przypadków boreliozy, z czego wiele wymagało leczenia antybiotykami przez kilka tygodni.
Objawy boreliozy:
- rumień wędrujący (czerwony okrąg wokół miejsca ukłucia, pojawia się zwykle 3–30 dni po ugryzieniu),
- gorączka, dreszcze, bóle mięśni i stawów,
- zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia snu,
- w późniejszych stadiach – objawy neurologiczne (np. porażenie nerwu twarzowego) i zapalenie stawów.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM)
To choroba wirusowa, która może prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu. W odróżnieniu od boreliozy, nie można jej leczyć antybiotykiem, dlatego szczególnie ważna jest profilaktyka w postaci szczepień ochronnych.
Objawy KZM:
- wysoka gorączka,
- silne bóle głowy,
- nudności, wymioty,
- sztywność karku,
- zaburzenia świadomości.
W Polsce rocznie notuje się ponad 300 przypadków KZM, głównie w województwach: podlaskim, warmińsko-mazurskim, małopolskim i łódzkim.
Inne możliwe choroby odkleszczowe:
- anaplazmoza,
- babeszjoza (głównie u osób z osłabioną odpornością),
- bartonelloza,
- tularemia.
Co zrobić po ukąszeniu przez kleszcza?
- Jak najszybciej usuń kleszcza – użyj pęsety lub specjalnego haczyka, chwytając jak najbliżej skóry i wyciągając zdecydowanym ruchem prosto do góry. Nie obracaj kleszcza i nie smaruj tłuszczem ani spirytusem.
- Zdezynfekuj miejsce ukłucia – użyj wody utlenionej, alkoholu lub środka antyseptycznego.
- Obserwuj miejsce po ukąszeniu przez 30 dni – szukaj objawów takich jak rumień, obrzęk, gorączka, bóle mięśni, sztywność karku.
- Zachowaj usuniętego kleszcza, jeśli to możliwe – może być przydatny do badania, choć diagnostyka opiera się głównie na obserwacji pacjenta i badaniach krwi.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Skontaktuj się z lekarzem, jeśli:
- nie udało się usunąć całego kleszcza,
- wokół miejsca ukłucia pojawił się rumień wędrujący,
- masz objawy grypopodobne w ciągu kilku tygodni po ugryzieniu,
- wystąpił ból stawów, porażenie nerwu twarzowego, drętwienie kończyn lub inne objawy neurologiczne,
- planujesz rozpocząć profilaktyczne leczenie po ukłuciu (tzw. profilaktyka poekspozycyjna antybiotykiem – decyzję podejmuje lekarz).
W Centrum Medycznym Anmed w Pabianicach oferujemy:
- konsultacje lekarzy rodzinnych i chorób zakaźnych,
- diagnostykę laboratoryjną boreliozy (testy ELISA, Western blot),
- planowanie i wykonanie szczepień przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Jak zapobiegać ukąszeniom i chorobom odkleszczowym?
- Noś długie rękawy i spodnie w lesie lub na łące.
- Używaj repelentów na skórę i ubrania.
- Po powrocie z terenów zielonych dokładnie obejrzyj ciało – zwłaszcza: pachwiny, pachy, skórę głowy, za uszami.
- Szczep się przeciw KZM – szczególnie, jeśli przebywasz na terenach podwyższonego ryzyka.
- Utrzymuj odporność organizmu w dobrej kondycji.
Ugryzł Cię kleszcz? Nie panikuj – działaj!
Wczesne rozpoznanie objawów chorób odkleszczowych i szybkie wdrożenie leczenia to klucz do skutecznej terapii i uniknięcia powikłań. Nie czekaj – jeśli masz wątpliwości, zgłoś się do lekarza.
