Jak odróżnić zwykły ból kręgosłupa od poważnego schorzenia?
Szacuje się, że aż 80% populacji na świecie przynajmniej raz w życiu doświadcza bólu kręgosłupa. To jedna z głównych przyczyn niezdolności do pracy i spadku jakości życia, zwłaszcza wśród osób w wieku 30–60 lat. Choć najczęściej mamy do czynienia z tzw. bólem niespecyficznym, wynikającym z przeciążenia lub siedzącego trybu życia, w niektórych przypadkach ból pleców może być objawem poważniejszego schorzenia neurologicznego, ortopedycznego lub nawet nowotworowego. Jak rozpoznać, kiedy ból kręgosłupa jest „zwykły”, a kiedy powinien wzbudzić niepokój?
Zwykły ból kręgosłupa – typowe objawy i przyczyny
Najczęściej ból kręgosłupa jest efektem mechanicznego przeciążenia – może wynikać z długotrwałego siedzenia, nieprawidłowej postawy, pracy fizycznej lub stresu, który powoduje napięcia mięśniowe. Objawy pojawiają się stopniowo, są zlokalizowane (najczęściej w odcinku lędźwiowym) i zwykle ustępują po kilku dniach odpoczynku lub ćwiczeń rozciągających.
Typowe cechy:
- ból nasila się przy ruchu, a łagodnieje w spoczynku,
- nie promieniuje do kończyn,
- nie towarzyszy mu drętwienie ani osłabienie mięśni,
- ustępuje po 7–14 dniach samoleczenia.
Według danych WHO, niespecyficzny ból kręgosłupa stanowi ok. 90% wszystkich przypadków. Mimo że niegroźny, potrafi być bardzo uciążliwy i wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Objawy alarmowe – kiedy ból kręgosłupa to poważny sygnał?
W ok. 5–10% przypadków ból pleców może być objawem choroby wymagającej specjalistycznej diagnostyki i leczenia. Do tzw. „czerwonych flag” należą:
- silny ból nocny, który wybudza ze snu,
- promieniowanie bólu do kończyn dolnych lub górnych (np. rwa kulszowa),
- drętwienie, mrowienie, osłabienie siły mięśniowej,
- problemy z trzymaniem moczu lub stolca,
- widoczna deformacja kręgosłupa,
- gorączka, utrata masy ciała, zmęczenie.
Takie objawy mogą wskazywać na przepuklinę dysku, choroby zapalne (jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), infekcje kręgów, osteoporozę, a nawet przerzuty nowotworowe. Badania pokazują, że pacjenci, którzy zignorują takie symptomy, częściej trafiają do leczenia operacyjnego lub cierpią na przewlekłe zespoły bólowe.
Jak wygląda diagnostyka bólu kręgosłupa?
Wstępna diagnoza opiera się na wywiadzie i badaniu fizykalnym. Lekarz ocenia lokalizację, charakter bólu oraz obecność objawów neurologicznych. W razie potrzeby zleca badania dodatkowe:
- RTG kręgosłupa – pozwala wykluczyć złamania, zmiany zwyrodnieniowe,
- rezonans magnetyczny – dokładnie obrazuje tkanki miękkie i rdzeń kręgowy,
- tomografię komputerową – przy podejrzeniu nowotworów lub złamań kręgów,
- badania krwi – przy podejrzeniu chorób zapalnych lub zakaźnych.
Ważna jest szybka diagnostyka – szczególnie u osób po 50. roku życia, z historią chorób nowotworowych, cukrzycą, osteoporozą lub przewlekłym bólem. Zaniedbanie leczenia może prowadzić do trwałych uszkodzeń nerwów i upośledzenia sprawności.
Jak leczy się ból kręgosłupa?
Leczenie zależy od przyczyny bólu. W przypadku bólu przeciążeniowego pomocna jest fizjoterapia, farmakoterapia (leki przeciwbólowe, przeciwzapalne) i zmiana stylu życia. W schorzeniach krążka międzykręgowego czy zapaleniach potrzebne może być leczenie specjalistyczne, czasem operacja.
W praktyce najskuteczniejsze są terapie łączone: ćwiczenia indywidualne, terapia manualna, techniki relaksacyjne, elektroterapia, a w trudniejszych przypadkach – zastrzyki dostawowe czy leczenie chirurgiczne.
W Centrum Medycznym Anmed w Pabianicach pacjenci mają dostęp do kompleksowej opieki: konsultacji ortopedycznych, neurologicznych, rehabilitacji oraz nowoczesnych terapii, takich jak fala uderzeniowa czy INDIBA. – „Przez lata ignorowałam ból pleców. Zwalniałam tempo, robiłam okłady, ale z czasem nie byłam w stanie zawiązać butów bez bólu. Dopiero gdy zaczęłam tracić czucie w nodze, zgłosiłam się do lekarza. Diagnoza: przepuklina dysku. Na szczęście nie było jeszcze za późno. Dziś, po rehabilitacji, czuję się znacznie lepiej. Żałuję tylko, że tak długo zwlekałam z wizytą” – mówi pani Dorota, 46 lat. Ból kręgosłupa to sygnał, którego nie warto bagatelizować. Jeśli objawy nie mijają po kilku dniach lub towarzyszą im niepokojące symptomy, skonsultuj się ze specjalistą. Wczesna diagnoza to nie tylko większe szanse na skuteczne leczenie, ale też realna poprawa jakości życia.
